Nacionalna i univerzitetska biblioteka Bosne i Hercegovine (NUBBiH) ove godine obilježava osamdeset godina rada. U osnivačkom aktu – Uredbi Skupštine Federalne Bosne i Hercegovine iz 1945. godine, ova biblioteka je “centralna zemaljska biblioteka za Bosnu i Hercegovinu, njeno djelovanje proteže se na cijelo područje Bosne i Hercegovine." Osnivač – Bosna i Hercegovina – je osnivačkim aktom normirala naše zadatke ovako: “da svojim čitaocima omogući i svestrano poznavanje života i kulture naših naroda, napose naroda Bosne i Hercegovine; da pojedincima i ustanovama omogući i rad na području nauka i umjetnosti; da pomaže osnivanje biblioteka i unapređivanje bibliotekarstva u Bosni i Hercegovini”.
Uz zahvalnost entitetskom Federalnom ministarstvu obrazovanja i nauke na čelu sa ministricom prof. dr. Jasnom Duraković za finansijsku podršku, danas predstavljamo bosanskohercegovačkoj i široj javnosti rezultate sljedeća dva projekta koja smo uspješno realizirali od oktobra 2024. godine do danas:
- “Digitalizacija pisanog kulturnog naslijeđa iz fondova Nacionalne i univerzitetske biblioteke Bosne i Hercegovine” i
- “Uspostava digitalne biblioteke pisanog kulturnog naslijeđa Nacionalne i univerzitetske biblioteke Bosne i Hercegovine”.
Oko 1400 digitaliziranih bibliotečkih jedinica iz Specijalnih zbirki i Zbirke Stare periodike i službenih publikacija dostupno je na Digitalnom portalu NUB BiH https://kolekcije.nub.ba/ .
Uspostavu Digitalnog portala pomogle su i kolege sa Elektrotehničkog fakulteta Univerziteta u Sarajevu, na čemu im ostajemo zahvalni.
Digitalizirana građa iz kolekcija NUBBiH predstavlja javno bosanskohercegovačko nacionalno dobro. Dostupna je u skladu sa principima otvorenog pristupa znanju i informacijama (Creative commons). Digitalne kopije građe dozvoljeno je koristiti za ličnu upotrebu te u svrhu obrazovanja i istraživačkog rada.
Podsjećamo da je na 35. sjednici održanoj 02. jula 2020. godine, Komisija za očuvanje nacionalnih spomenika Bosne i Hercegovine donijela Odluku o proglašenju Pokretnog dobra – Specijalnih zbirki Nacionalne i univerzitetske biblioteke Bosne i Hercegovine u Sarajevu nacionalnim spomenikom Bosne i Hercegovine.
Specijalne zbirke sadrže sljedećih pet podzbirki:
- Zbirka stare i rijetke knjige;
- Rukopisna zbirka i Arhiv;
- Kartografska zbirka;
- Grafička zbirka i Muzička zbirka (potpuno uništena 1992. godine kada je zapaljena Vijećnica).
Pozivamo građane Bosne i Hercegovine u zemlji i svijetu, ali i strane istraživače, da koriste naš Digitalni portal NUB BiH https://kolekcije.nub.ba/. Radi se o dragocjenom kulturno-historijskom naslijeđu Bosne Hercegovine koje pripada našim precima, sadašnjim i budućim generacijama u Bosni i Hercegovini, kao i kulturnoj baštini čovječanstva.
O sadašnjem statusu NUB BiH
Primjenom načela kontinuiteta pravnih propisa iz člana 2. Aneksa II Ustava BiH, Nacionalna i univerzitetska biblioteka Bosne i Hercegovinei ima status državne institucije koju je osnovala najviša zakonodavna vlast Bosne i Hercegovine prije osamdeset godina. Pravni status osnivačkih akata o NUB BiH nadležni organ vlasti, prema članu 2. Aneksa II Ustava Bosne i Hercegovine, nije „odredio drugačije“ u pogledu važenja pravnog statusa NUB BiH. To znači da su osnivački akti o NUB BiH i dalje dio pravnog sistema Bosne i Hercegovine prema članu 2. Aneksa II Ustava Bosne i Hercegovine i da status nije „neriješen“.
Očekujemo da Vijeće ministara i Parlamentarna skupština Bosne i Hercegovine djeluju u skladu sa važećim Ustavom Bosne i Hercegovine te sa Članom 6. važećeg Naloga Visokog predstavnika u BiH br. 02/24 od 21.11.2024. godine kojim se podržava funkcioniranje Nacionalne i univerzitetske biblioteke i drugih ustanova kulture od značaja za Bosnu i Hercegovinu.
