Heroina i/ili mučenica
Sarajevska promocija ovog djela upriličena je danas u prostorijama Nacionalne i univerzitetske biblioteke Bosne i Hercegovine, a organizovalo ju je Udruženje za modernu historiju predvođeno Husnijom Kamberovićem. Kao moderator događaja, Kamberović je naglasio da nije u pitanju biografija Jovanke Broz, nego analiza odnosa javnosti prema supruzi doživotnog jugoslovenskog predsjednika, od njene udaje za Tita 1952. do smrti 2013. godine.
- Autorica piše na temelju zvaničnih dokumenata Predsjedništva SFRJ i CKSKJ, brojnih feljtona i intervjua po raznim novinama (prije svega u Srbiji), zatim memoara i historijskih monografija. Pokazuje kako se mijenjao odnos javnosti prema Jovanki: u početku je ona bila samo “Titova supruga”, kasnije je postala “prva dama”, da bi tokom 1970-ih, još za Titovog života, bila izolirana, a ta je izolacija, još čvršća, nastavljena i poslije 1980. godine, istakao je Kamberović, koji je priznao da se sam nije nikada bavio životom Titove supruge, ali da se ona pojavljivala dok je pripremao knjigu o Džemalu Bijediću.
- Tada se spominjala u kontekstu nekakvih baklava koje je navodno poklonila Džemi prije nego je pošao na kobni let, prisjetio se Kamberović.
Promocijom ove knjige Udruženje za modernu historiju nastavlja da povezuje historiografiju u BiH sa susjednim historiografijama.
- Osim toga, ova knjiga se uklapa i u događaje o stogodišnjici stvaranja jugoslavenske države, jer je Jovanka Broz za mnoge bila jugoslavenski simbol. Kada je 2013. umrla, mnogi su u njoj vidjeli jugoslavensku heroinu, ali i mučenicu, dodao je Kamberović.
Sanja Petrović iz Instituta za noviju istoriju Srbije, ocijenila je da ova knjiga “predočava političke i društvene mehanizme u procesu konstruisanja slike o Jovanki Brozi, a prati i duh prethodne studije Ivane Pantelić ‘Partizanke kao građanke’, koja se bavi i emancipacijom žena u socijalističkoj Jugoslaviji”.
Knjiga o Jovanki Broz podijeljena je na dva perioda njenog vrlo zanimljivog života - prvi od udaje za Broza pa sve do njegove smrti i drugi od 1980. do njene smrti. Javnost za Jovanku Broz nije čula ni kada se vjenčala 1952. sa Titom, nego četiri godine kasnije kada se njeno ime pojavilo na pozivnici za svečanu večeru priređenu u čast posjete Anthonyja Idna, potpredsjednika britanske vlade i ministra inostranih poslova.
Nijema svjedokinja
Pantelić je navela da je nevjerovatno ali istinito da niko nikada nije napisao pravu biografiju Jovanke Broz, te da do danas njen život nije ni detaljno istražen.
- Nisu sagledani ni razni aspekti njenog djelovanja u javnosti, ali mnogi su pisali o njoj. Riječ je o publicističkim tekstovima, intervjuima i tekstovima koje su pisali neprofesionalni historičari poput njene sestre Nade, ali u njima se, kao živim svjedočanstvima, mogu naći podaci kojih nema u zvaničnim arhivima i ne treba ih potpuno odbaciti, istakla je autorica koja je svoje istraživanje bazirala na više od 1.500 različitih publikacija koje je lično pročitala i obradila.
- Prateći medije i stav javnosti prema “prvoj drugarici” socijalističke Jugoslavije, u knjizi je obrađeno i šest decenija istorije Srbije i Jugoslavije na osnovu raznovrsne literature, a u cilju što opširnijeg i preciznijeg kontekstualizovanja teme istraživanja. Činjenica je da je Jovanka Broz bila aktivna učesnica i svjedokinja jedne epohe sve dok nije došlo do razlaza. Ona je u svemu tome bila uglavnom nijemi pratilac supruga sa rijetkim izuzecima, objasnila je Pantelić.
